تاریخچه شب یلدا / زمان یلدای 1402

به گزارش رصد ورزشی: در شب یلدا که طولانی‌ترین شب سال است ایرانیان در هر کجا باشند سفره شب یلدا را با جشن و میمهانی به راه می اندازند. شب یلدا به شب چله هم معروف است.شب یلدا در برخی از کشورهای همسایه هم برپا می شود. شب یلدا از غروب آفتاب ۳۰ آذر شروع و در طلوع آفتاب یکم دی به پایان می‌رسد.

 شب یلدا یا شب چله یکی از مهم‌ترین جشن‌های سنتی و فرهنگی در ایران و برخی از کشورهای همسایه مانند افغانستان، تاجیکستان، ارمنستان، پاکستان، ترکیه و سایر نقاط ایرانی تبار جهان است. این روز از غروب آفتاب ۳۰ آذر شروع و در طلوع آفتاب یکم دی به پایان می‌رسد. مردم در شب یلدا با تزئین سفره‌های خود که شامل مواد غذایی مختلف مانند آجیل، میوه‌ها، شیرینی‌ها و غذاهای سنتی است این شب را به عنوان نمادی از امیدواری به روزهای بهتر و طولانی‌تر در آینده و اتحاد و همبستگی خانواده و دوستان دانسته و با توجه به فرهنگ خود آن را جشن می‌گیرند.

معنی  و تاریخچه شب یلدا

یلدا واژه‌ای سریانی به معنای زایش و تولد است اما واژه یلدا در فرهنگ عمومی مردم و زبان فارسی بلندترین شب سال نیز معنا می‌دهد. شب یلدا به عنوان نمادی از تغییر فصل‌هاست که به آن شب چله نیز می‌گویند.

پیشینه یلدا به زمان بسیار قبل برمی‌گردد ولی زمان دقیق آن مشخص نیست. تعدادی از باستان شناسان با توجه به ظروف سفالی با نقوش ماه‌های ایرانی مانند عقرب و قوچ هفت هزار سال پیش را برای تاریخ شب یلدا مطرح کرده‌اند، اما یلدا ۵۰۰ سال پیش از میلاد به رسمیت شناخته‌شده و در زمان داریوش یکم به تقویم رسمی ایرانیان باستان واردشده است.

تغییر نام شب یلدا

بر اساس تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی ایران، آئین شب یلدا به «روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان» تغییر نام یافته و از سال ۱۴۰۳ آئین ایرانی شب یلدا با عنوان جدید در تقویم رسمی ایران ثبت خواهد شد.

آداب و رسوم شب یلدا

همه اعیاد و مناسبت‌های سال با توجه به فرهنگ و سنت هر جامعه‌ای آداب و رسوم مخصوص به خود را دارد. شب یلدا نیز رسوم مخصوص به خود را دارد که این رسوم با توجه به فرهنگ هر منطقه‌ای متفاوت و بسیار دوست‌داشتنی است.

از زمان‌های قدیم افراد خانواده در کنار یکدیگر جمع می‌شدند و از اشعار قدیمی ایرانی و شاهنامه بازخوانی می‌کردند. این اشعار متعلق به شاهنامه فردوسی، اشعار حافظ، اشعار سعدی و تمثیل‌های قدیمی و محبوب هستند.

داستان‌خوانی و فال حافظ و روشن کردن آتش در شب یلدا

داستان خواندن نیز مانند شعرخوانی از جمله رسوم شب یلدا است که انجام دادن آن در کنار یکدیگر خالی از لطف نیست. فال حافظ نیز تقریباً در تمام خانواده‌های ایرانی و در شب یلدا رایج است.

از همان دوران باستان، روشن کردن آتش در شب یلدا یکی از سنت‌ها بود اما به مرور زمان و خصوصاً در دوره جاری، این عادت کم‌رنگ‌تراز گذشته شده است.

جشن یلدا برای عروس

اصطلاح یلدا برون یا شب چله‌ای برای تازه عروس‌هایی است که هنوز به خانه همسر نرفته‌اند در این شب‌ها در خانه خود منتظر خانواده همسر می‌مانند تا خانواده داماد با کادو، میوه، جواهرات و … به استقبال عروس بروند و معمولاً خانواده عروس و داماد در این مراسم، شب یلدا را با یکدیگر سپری می‌کنند.