آداب و رسوم شب یلدا در جای جای ایران | خوراکی های شب یلدا

شب یلدا یا شب چلّه یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است. شب یلدا طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها در نیم‌کرهٔ شمالی، که مصادف با انقلاب زمستانی است، گرامی داشته می‌شود. نام دیگر این شب «چِلّه» است، زیرا برگزاری این جشن، یک آیین ایرانی‌است. شب یلدا به زمان بین غروب آفتاب ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در یکم دی (نخستین روز زمستان) گفته می‌شود. 

آجیل ها و تنقلات خوشمزه شب یلدا

آجیل و تنقلات مخصوص از جمله مغز پسته ،بادام،گردو،فندق و در کنار آن توت و انجیر خشک یکی از گزینه های مهم تر از شام در شب یلدا می باشد.همانطور که می دانید نگهداری طولانی مدت میوه ها در گذشته راحت نبود برای همین برای مصرف و نگهداری بسیاری از میوه ها اقدام به خشک کردن آن ها می کردند.

غیر از مواردی که در متن فوق ذکر شد از گندم ،تخمه هندوانه ،نخود برشته و شاهدانه نیز در شب یلدا می توان مصرف کرد.

جالب است بدانید امروزه از خوراکی ها و تنقلات دیگر از جمله پشمک یا باسلق نیز در سفره شب یلدا بکار می رود.

در بعضی شهرستان ها معمولا جدا از مراسم مشترک بین همه خصوصیات و ویژگی های منحصر به فرد دیگری نیز هستند که ناشناخته و مسکوت مانده اند.اکنون در ادامه این مطلب مفید شما را با آداب و رسوم تعدادی از شهرهای کشور ایران آشنا می کنیم.

آداب و رسوم شب یلدا در استان های مختلف

شب یلدا در استان آذربایجان (شرقی و غربی)

در این خطه رسم است که خوانچه های مزین شده و پر زرق و برق به خانه نامزد یا خانه تازه عروس می برند.و در سینی های زیبا هندوانه ها را تزیین کرده و شال های قرمز رنگی در کنار ان می گذارند در حالیکه مردم شمال با تزیین ماهی این رسم را برگزار میکنند.

مراسم های شب یلدا در اصفهان

آیین ها و رسومات ویژه و خاصی از دیرباز در اصفهان جاری است که در حال حاضر نیز این رسومات پا برجا و ادامه دار هستند اصفهانی ها بر این باورند که چله در ایران به دو بخش تقسیم شده است یکی چله بزرگ و دیگری چله کوچک.

از اول دی ماه تا دهم بهمن ماه زمان چله ی اول است،اما چله کوچک از دهم بهمن تا سی بهمن ادامه دارد.شب چله و ایین برگزاری آن در مناطق مختلف متفاوت است.در اصفهان این شب به نام چله زری (مونث) نامگذاری شده ولی در شهرها و مناطق مختلف با رسم و رسومات این شب به عمو چله (مذکر) معروف است.

در پاسخ به این سوال که چرا این شب شامل جنسیت شده ،گفته می شود چون از ابتدا هم اشیا و جانداران دارای جنسیت ماده و نر و یا مذکر و مونث بوده و هست به همین دلیل به این روزها و شب ها هم نام تعیین شده.

مردم اصفهان دو شب را با نام شب چله برگزار میکنند که این شب ها رسوم مخصوص به خود را دارند.این شبها با حضور گرم خانواده ها صورت میگیرد.در شب چله اصفهانی ها سفره ای را با نام سفره ی شب چله باز میکنند که در این سفره هندوانه را به دلیل کروی بودنش سمبل خورشید می دانند و آن را در سفره های خود جای می دهند.

شب یلدا در کهگیلویه و بویر احمد

در این شب همه ی بستگان دور هم جمع میشوند تا کهنسال ترین فرد فامیل برای آنها «متیل»بخواند.

متیل به قصه ی بلند و افسانه ای که توسط فرد حفظ،شده گفته میشود.آنها برای اینکه زمستان پر بارش و برفی داشته باشند آش های محلی مانند دووا و شیر برنج را میپزند.آش دووا را در ظرفهای بزرگی که برای جمعیت زیادی برسد می پزند و یک نوع آش دوغ است.

مردم کهگیلویه و بویر احمد در این شب رسمی به اسم «کاسه بهره» دارند که این رسم به این صورت است که برای همسایه های فقیر غذا برده می شود.

غذای معروف و سنتی شب یلدای آنها آش کارده،شله ماش و شله بادام می باشد.

شب یلدا در استان مازندران

مازندرانی ها هم شب یلدا را بسیار مهم و گرامی میدارند.آنها در شب چله به منزل بزرگترها می روند و در دورهمی های خود به خوردن خوراکی و میوه های مخصوصی چون انار و هندوانه و ازگیل می پردازند.فردوسی خوانی میکنند و فال حافظ میگیرند.شب را با شنیدن داستان ها و صحبت های بزرگترها صبح میکنند و اعتقاد دارند که صبح شب یلدا خورشید به تاریکی و سیاهی پیروز شده است.

شب یلدا در استان فارس

مردم شیراز سفره شب چله را همانند سفره نوروز رنگین میکنند.آنها سردیجاتی از جمله مرکبات و هندوانه را برای افراد سرد مزاج و خوراکی های گرم از جمله خرما و رنگینک را برای افراد با مزاج گرم آماده میکنند.خواندن شعرهای حافظ یکی از رسم های جدا نشدنی برای شیرازی ها است.حافظ خوانی به عنوان رسم همیشگی و کلی شب نشینان یلدا شده است.

شب یلدا عروس

میوه های متنوع تزیین شده و انواع آجیل در ظروف فانتزی و تزیینی یکی از مهمترین و ثابت ترین بخش طبق هدیه است.

کله قند ، نقل و نبات و شیرینی های متنوع که نماد شیرین کامی و برکت است همیشه در طبق گنجانده می شود.

یک قواره پارچه خوش طرح و رنگ

کیف و کفش و لباس زمستانی با سلیقه عروس خانوم

قطعه ای طلا نیز داخل هدایای عروس در طبق گذاشته می شود.

در صورت تمایل یک جلد دیوان حافظ

در صورت آشنا نبودن با سلیقه عروس هدایای نقدی نیز می توان به جای خرید لوازم داخل طبق گذاشت.

به همان قدر که خرید خود هدایا از اهمیت بالایی برخوردار است ذوقی که قرار است در تزیین این هدایا به کار رود بسیار نکته مهم و غیر قابل چشم پوشی است چرا که هرچقدر ذوق و سلیقه در چیدمان این هدایا به کار رفته باشد همانقدر مهر و محبت بین دو خانواده را نشان می دهد و این تزیینات با ابزار های رنگارنگ توری و روبان های مخصوص قرمز رنگ که نمادی از یلداست صورت می گیرد.

البته اگر از آن دسته افرادی هستید که مشغله زیادی دارید و از طرفی تا به حال تجربه چنین کاری را ندارید هیچ نگران نباشید و این کار را به کسانی که با تجربه و خلاق هستند و در گل آرایی و تزئین دست ماهری دارند بسپارید و اگر نمونه کاری از آن ها دارید حتما گلچین کرده و یک کار جذاب را برحسب سلیقه خود انتخاب کرده و سفارش دهید.

تا با توجه به درخواست شما اقدام به گل آرایی کرده و طرح مورد نظر شما را اجرا کنند و همچنین می توانید میوه های خود را تحویل کسانی که میوه آرایی میکنند دهید چراکه امروزه با تنوع بالای میوه آرایی و برش های مختلف روی میوه ها طبق هدایای عروس به زیبا ترین شکل خود نمایی می کند.

پس چنانچه تازه عروسی در خانواده تان دارید از همین حالا دست به کار شوید و ایده هایی که در ذهن خود دارید را عملی کرده تا با این کار یه صمیمیت و گرمی دو خانواده بیافزایید شک نکنید که اهمیت و ارزش هدیه با کمیت آن سنجیده نمی شود و نیت آن بیشتر مهم است بنابراین به قدر وسع خود هدایایی شیک برای عروس خود تهیه کنید و یک شب یلدای تکرار نشدنی برای خود و خانواده عروستان رقم بزنید.