وضعیت بورس با مذاکرات امروز به کدام سو می رود؟ | قیمت دلار چه تاثیری بر وضعیت بورس دارد؟

وضعیت بورس این روزها در بحرانی ترین شرایط به سر می برد و خلاص از این بحران به مذاکرات امروز در وین گره خوردده است.در چند ماه اخیر وضعیت بورس در 90 دصد روزها نزولی بوده است به طوریکه شاخص تا کانال یک میلیون سیصدهزار نیز پایین آمد. کارشناسان و تحلیلگران بورسی وضعیت بورس را تعمدی دانسته و به شرایط اقتصادی گره نزده اند. در این حین برخی کارشناسان نیز قیمت دلار را عامل وضعیت بورس در این روزها میدانند. در ادامه به بررسی وضعیت بورس در این روزها می پردازیم.

روند نوسانی معاملات، مجددا ادامه یافت و به دنبال آن، شاهد رشد شکننده شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران، در معاملات امروز بودیم. شاخص کل، همچنان در آینده‌ای نامشخص و تحت تاثیر مشکلات فراوان قرار دارد و سردرگم است. افزایش بهره بانکی، نیز یکی دیگر از مشکلاتی است که بازار، این روزها با آن دست و پنجه نرم می‌کند.

مهدی سماواتی، کارشناس و فعال بازار سرمایه با تاکید بر تعمدی بودن وضعیت کنونی بازار، گفت: به نظر می‌رسد، در رشد نکردن بازار، تعمدی وجود دارد؛ زمانی که تورم در کشوری، طی یک سال به طور متوسط ۸۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش پیدا می‌کند و همزمان با آن، شاخص‌کل حدود ۴۰درصد کاهش می‌یابد، نمی‌توان تحلیلی برای چنین وضعیتی داشت.

این کارشناس مهمترین مسئله بازار را نبود اعتماد و امنیت دانست و ادعا کرد سرمایه‌گذاران معمولا به سمت بازاری می‌روند که پیش‌بینی‌پذیر باشد اما این روزها ما شاهد بازاری هستیم که معاملات روز جاری آن هم، پیش‌بینی پذیر نیست. چنین تصیمات خلق‌الساعه‌ای، یا عمدا برای درگیر کردن بازار در نوسان و هیجانات گرفته شده و یا از روی بی‌تدبیری و غیرمتخصص بودن مسئولان است.

وی در ادامه تشریح کرد: با ادامه یافتن چنین روندی، اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار بیش از پیش کاهش یافته و حتی صندوق‌های سرمایه‌گذاری هم انگیزه‌ای برای سرمایهگذاری ندارند. مهم‌تر از همه این موارد، بعد از گذشت چهار ماه از روی کار آمدن هیئت دولت جدید این است که، به تمامی افراد ثابت شد، نباید امید واهی داشت.

این فعال بازار سرمایه نتیجه مذاکرات را برای بازار بی‌تاثیر دانست و گفت: در چنین شرایطی که بازار به آرامش نیاز داشته و اقتصاد ایران درگیر مشکلات بنیادی است حتی تا پنج الی ۶سال آینده هیچ چشم‌انداز مثبتی از بهترین توافق هم جود ندارد.

وضعیت کنونی به خوبی نشان می‌دهد مشکلات بازار فارغ از مذاکرات است و بازار به‌خاطر مذاکرات، گارد دفاعی نگرفته و عدم فروش‌ها هیچ ارتباطی به مذاکرات ندارد. حتی اگر مذاکرات هم با توافق همراه شود، تاثیر مثبتی بر بازار سرمایه نداشته و از طرفی دغدغه بازار کنونی قیمت دلار نیست. بلکه ما درگیر تصمیمات دولت و سیاست اقتصادی هستیم که عرضه نقدینگی بازار سرمایه را به سمت خرید اوراق دولتی هدایت کرده و از طرفی با افزایش پایدار نرخ‌ بهره دست و پنجه نرم می‌کنیم.

وضعیت بورس و افزایش قیمت دلار

یک روز کم‌ رمق دیگر در تالار شیشه‌ ای سپری شد و با وجود رشد ۱/ ۰ درصدی شاخص کل بورس تهران، ارزش معاملات به مرز ۲ هزار میلیارد تومان نزول کرد و خروج سرمایه‌های حقیقی نیز ادامه یافت.

آن‌گونه که شواهد نشان می‌دهد سرگیجه دلاری و نامشخص بودن چشم‌انداز آن مهم‌ترین عامل حاکمیت فضای انتظاری بر معاملات سهام بورسی است. این در حالی است که کارشناسان معتقدند حتی در صورت کاهش انتظارات تورمی و عقب‌نشینی دلار، رفع تحریم‌ها و گشایش‌های اقتصادی اثر مثبتی بر عملکرد بنگاه‌های بورسی به جا می‌گذارد.

بازار سهام معاملات روز گذشته را به‌رغم رشد ناچیز 1/ 0‌درصدی شاخص کل در عمل با رکود گذراند. در این روز پول حقیقی همچنان از بازار خارج شد و ارزش معاملات پایین هم در معاملات کل و هم در معاملات خرد به وضوح خودنمایی کرد. به نظر می‌رسد با توجه چشم‌‌‌انداز مبهم دلاری تنها یک روز مانده به شروع دوره جدید مذاکرات احیای برجام، فعالان بازار سهام نیز احتیاط پیشه کرده‌‌‌اند و در نظر دارند با پیگیری دقیق گفت‌وگوهای مذکور تا دستیابی به یک نتیجه ملموس صبر کنند.

در این میان هرچند برخی با برجسته کردن احتمال افت دلار در صورت احیای برجام و کاهش انتظارات تورمی از کاهش سود شرکت‌های کامودیتی‌‌‌محور سخن می‌‌‌گویند اما بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد با باز شدن حلقه تحریم‌ها شاهد تسهیل واردات و صادرات، کاهش هزینه شرکت‌ها برای مراودات اقتصادی و گسترده شدن بازارهای هدف شرکت‌های صادرات‌‌‌محور خواهیم بود. ضمن آنکه کاهش انتظارات تورمی می‌تواند تصمیمات اقتصادی دولت را نیز متاثر کرده تا شاید بورس‌‌‌بازان شاهد برداشته‌شدن سایه اقتصاد دستوری و حتی دلار 4200 باشند که طبیعتا سودی دوچندان برای ناشران بورسی و در نتیجه معامله‌‌‌گران این بازار خواهد داشت.

گفته می‌شود قرار است از فردا، دور هفتم مذاکرات وین، به صورت غیر مستقیم بین آمریکا و ایران در پایتخت اتریش از سرگرفته شود. بورس تهران این بار نیز همانطور که تا به امروز به اخبار برجام واکنش‌های مختلف و گاهی هیجانی نشان داده، به انتظار شنیدن اخبار جدید توافقات نشسته است. هرچند ممکن است افت ۲۷هزار واحدی شاخص و سرخی بازار در اولین روز هفته، به نحوی پیش‌خور کردن نتایج احتمالی مذاکرات باشد، نظرات کارشناسان را در این زمینه جویا شدیم.

تاثیر برجام بر بورس تهران در چه مدت زمانی نشان داده می‌شود؟

هومن عمیدی، کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین پیرامون تاثیرات برجام بر بورس تهران گفت: رسیدن به جمع‌بندی و نتایج، از شروع مذاکرات حداقل یک سال الی یک سال و نیم زمان می‌برد. اثر این مذاکره اگر منفی باشد که همین الان هم بازار برداشت منفی دارد؛ اگر هم مثبت باشد، اثر آن یک سال دیگر مشخص می‌شود.

همچنین بهروز شهدایی، کارشناس بازار سرمایه در همین زمینه به اقتصادآنلاین گفت: بحث مذاکرات ابزار دست کسانی شده است که به دنبال ایجاد نوسان در بازار هستند. با توجه به تجربیات گذشته، مذاکرات کار یکی دو روز نیست و ممکن است ماه‌ها طول بکشد اما گاهی به بهانه مذاکرات شاهد رشدها، عرضه‌ها یا جمع کردن سهم‌ها از طرف افراد خاصی در بازار هستیم و بیشتر به ابزار سفته‌بازانه تبدیل شده است.

یکی از عومل موثر در رکورد شکنی شاخص و بروز شاخص دو میلیون واحدی  در مرداد سال گذشته صعود دلار بود. خیز دلار در بازار ارز به رشد شاخص کمک کرد و به همین دلیل عده‌ای از سهامداران در مقطع برگزاری انتخابات ریاست جمهوری امریکا در آبان ماه سال گذشته نگران ریزش نرخ دلار در بازار بودند و یکی از دلایل ریزش شاخص را کاهش نرخ دلار می‌‌دانستند. اما در دولت سیزدهم که دلار از حدود ۲۵ تا ۲۶ هزار تومان به بیش از ۲۹ هزار ۲۰۰ تومان رسیده، شاخص همچنان روند نزولی دارد و این قاعده کارکرد خود را از دست داده‌است.     

فردین آقابزرگی، کارشناس بازارسرمایه درباره چرایی عدم تناسب حرکت دلار و شاخص بازار سرمایه، اظهار داشت: از گذشته جهش نرخ دلار یکی از محرک‌های اصلی برای جهش شاخص و سطح عمومی قیمت بود اما نکته بسیار مهم میزان افزایش قیمت ارز در بازار است.

وی ادامه داد: باید این نکته توجه داشت که در اسفندماه سال گذشته ارز ۴۲۰۰ تومانی برخی از اقلام حذف شد و این گروه از کالاها با قیمت ارز نیمایی آزاد وارد بازار شدند از سوی دیگر نرخ دلار از اعداد ۱۲ تا ۱۳ هزار تومان حتی به ۳۰ هزار تومان هم رسید. بنابراین تفاوت قیمت‌ها بسیار چشمگیر بود.   

این کارشناس بازار سرمایه افزود: از سوی دیگر، معاملات و سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه براساس پیش‌بینی‌‌ها،‌ تحلیل و ارزیابی‌ها صورت می‌گیرد. در آن زمان (اسفند ۹۸ ) استنباط این بود که روند جهشی ارز به همین شکل ادامه خواهد داشت و در نتیجه ارزش جایگزینی، ارزش دارایی‌ها و احتمالا سود شرکت‌ها و صنایع بالا می‌رود که همین پیش‌بینی هم به وقوع پیوست. اما اتفاقی که افتاد این بود که در سال آخر دولت دوازدهم عزم دولت برای جمع‌آوری نقدینگی از بازار سرمایه بود و آن فراخوان دولت برای مردم یک افزوده‌ای شد تا بازار بیش از اندازه رشد کند.

آقابزرگی گفت: از ابتدای سال ۱۴۰۰ که دلار در کانال ۲۲ هزار تومان قرار داشت و در طول سال ۹۹ دولت اصرار داشت نرخ دلار به ۱۵ هزار تومان هم کاهش پیدا کند باز هم ارزش سهام برخی از شرکت‌ها مانند شرکت‌های پتروشیمی از ۸۵۰۰ تومان به ۲۰ هزار تومان هم رسید بنابراین نباید تنها عدد شاخص را مبنا قرار داد چراکه اخیرا شاخص گمراه کننده شده‌است.   

وی تاکید کرد: از سوی دیگر تا حدود زیادی شاخص مدیریت می‌شود و این موضوعات و واکنش‌ها را نشان نمی‌دهد. به طوری که در بین شرکت‌هایی بیش از ۵۰ درصد تعدیل و اصلاح منفی داشتند و شرکت‌هایی هم هستند که بیش از ۵۰ درصد بازده مثبت دارند اما شاخص کل شکل واقعی را به ما نشان نمی‌دهد.

این کارشناس بازار سرمایه درباره مدیریت شاخص و دلیل آنکه شاخص گمراه کننده شده، اظهار داشت: معمولا هر از گاهی شرکت‌هایی را که تعدیل مثبت و منفی دارند به اقتضای شرایط بازار در کنار هم  قرار می‌دهند. برای مثال نمادی که پیش‌بینی اثرگذاری مثبت از آن در بازار می‌شود را زمانی بازگشایی می‌کنند که ضرب افزایش آن در مقابل کاهش شاخص به طور خنثی شده‌ باشد. نکته دوم و بسیار مهم این است که در این مقطع زمانی تا حدود زیادی اراده‌ای مبنی بر جلوگیری از تکرار رشدهای پیاپی تجربه شده در سال ۹۹ و جلوگیری از وقوع نارضایتی بین مردم ناشی از رشد بی‌اندازه بازار در دستور کار است.

آقابزرگی افزود:‌ ازاین رو در مقایسه با الگوریتم تریدینگ، رباتیک تریدینگ به نوعی عمل می‌کند شتاب رشد برخی از سهام با عرضه زیاد و با تحت شعاع قرار دادن با  بحث انتشار اوراق با افزایش نرخ موثر اوراق که بالای ۲۴ درصد است، در دم گرفته و شاخص خنثی می‌شود. اما در این میان شرکت‌هایی هستند که بیش از ۵۰ درصد بازدهی داشتند و البته در مقابل شرکت‌هایی با ۵۰ درصد بازده منفی را هم باید دید. برایند این موضوعات باعث شده که شاخص رشد بیشتر از  ۵ درصدی را نشان ندهد و از  این جهت تصویری صحیحی از جریان بورس به ما نشان داده نمی‌شود.  

وی با بیان اینکه باید به این نکته توجه داشت که برخی از اتفاقات اثرگذار در بازار قبل پیش بینی شده یا اصطلاحا پیش خور می‌شود، گفت: از مدت ها قبل رشد نرخ دلار بین ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان پیش‌بینی شده بود و به همین دلیل امروز این افزایش نرخ دلار اثری در شاخص ندارد. اما زمانی نرخ دلار می‌تواند در شاخص اثر شارپی داشته باشد که آن چشم‌انداز سازمان برنامه برای سه سال آینده در صورت عدم رفع تحریم‌ها به وقوع بپیوندد.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به کوچ نقدینگی از بازار سرمایه به بازار ارز و مرز ارز، گفت: این اتفاق افتاده است و نقدینگی از بازار سرمایه خارج شده و به سمت بازار ارز و رمز ارز رفته‌است. تلاقی تلاطم جذابیت در سایر بازارها و همزمانی آن با سرکوب بازار سرمایه از طریق افزایش نرخ موثر اوراق و بهره بین باعث خروج نقدینگی از بورس شد به طوری‌که از مرداد ۹۹ که تاریخ پیک شاخص بود تا اواخر آبان ماه امسال ۱۱۰ هزار میلیارد تومان سرمایه سهامداران حقیقی خرد از بازار سرمایه خارج شد در حالی که در دوران شادبی بازارسرمایه یعنی از ابتدای سال ۹۹ تا مردادماه همان سال ۹۱ هزار میلیارد نقدینیگی وارد بازار شده بود.